Βρέθηκα Συμβατός
Αν βρεθείς συμβατός με κάποιον ασθενή, ειδοποιείσαι από το ΟΡΑΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ και γίνεται ένας πλήρης ιατρικός έλεγχος για να διαπιστωθεί η καλή κατάσταση της υγείας σου. Στη συνέχεια θα προχωρήσεις στη δωρεά προγονικών αιμοποιητικών κυττάρων.
Υπάρχουν δύο τρόποι συλλογής αιμοποιητικού μοσχεύματος:
Αφού ενημερωθείς διεξοδικά για τη διαδικασία δωρεάς και συζητήσεις οποιαδήποτε απορία σου με τους υπεύθυνους ιατρούς της συλλογής των αιμοποιητικών κυττάρων, θα αποφασίσεις με ποιον από τους δύο τρόπους επιθυμείς να προχωρήσεις στη συλλογή.
1)Συλλογή προγονικών αιμοποιητικών κυττάρων από το αίμα
Η διαδικασία είναι απλή, όμοια της αιμοδοσίας, γίνεται με μηχάνημα κυτταραφαίρεσης και διαρκεί περίπου 3 ώρες. Προηγείται χορήγηση αυξητικού αιμοποιητικού παράγοντα (ουσία του οργανισμού που βοηθά στην αύξηση των προγονικών αιμοποιητικών κυττάρων). Σήμερα είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος συλλογής. Δεν απαιτεί καμία αναισθησία και ουσιαστικά δεν αφαιρείται ποσότητα αίματος, καθώς φιλτράρονται και συλλέγονται μόνο τα απαραίτητα προγονικά αιμοποιητικά κύτταρα, με το υπόλοιπο αίμα να επιστρέφει μέσω κλειστού κυκλώματος πίσω στο δότη.
2)Λήψη μυελού των οστών στο χειρουργείο υπό γενική αναισθησία
Κι αυτή είναι μία απλή και σύντομη διαδικασία που γίνεται με παρακέντηση των οστών της λεκάνης (λαγόνιες ακρολοφίες) όπου υπάρχει ο μυελός των οστών που δεν έχει καμία σχέση με το νωτιαίο μυελό ο οποίος βρίσκεται στη σπονδυλική στήλη. Επιλέγοντας την μέθοδο αυτή, θα παραμείνεις στο νοσοκομείο μία ημέρα.
Είναι επίπονες οι διαδικασίες αυτές;
Όχι, είναι ασφαλείς κι ανώδυνες. Οι μαρτυρίες αναρίθμητων συμβατών δοτών περιλαμβάνουν μόνο θετικά σχόλια: χαρά και ικανοποίηση για την ευκαιρία που τους δόθηκε να σώσουν μια ζωή.
Επικοινωνία του δότη με τον ασθενή
Σύμφωνα με τη διεθνή δεοντολογία, η γνωριμία μεταξύ συμβατών δοτών και ασθενών δεν ενθαρρύνεται, παρόλα αυτά αν και οι δυο πλευρές το επιθυμούν και υπογράψουν το έντυπο συγκατάθεσης, η γνωριμία μπορεί να γίνει μετά την πάροδο δύο ετών. Μέσα σε αυτό το διάστημα επιτρέπεται η ανώνυμη επικοινωνία μεταξύ δότη και ασθενούς και αντίστροφα, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει ευχετήριες κάρτες, σύντομες επιστολές χωρίς όμως να γίνεται αναφορά σε προσωπικά στοιχεία που να αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους.
Αν αλλάξεις γνώμη…
Σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, ο εθελοντής μπορεί να ανακαλέσει την απόφασή του για τη δωρεά εάν αισθανθεί ότι δεν είναι έτοιμος γι’ αυτή. Εν τούτοις, πρέπει να γνωρίζει ότι η ακύρωση της δωρεάς κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ημερών πριν την προκαθορισμένη ημερομηνία συλλογής, θέτει σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς, διότι έχει δεχθεί ισχυρή χημειοθεραπεία που έχει καταστρέψει το δικό του μυελό των οστών. Είναι επομένως εξαιρετικά σημαντικό ο εθελοντής δότης να είναι συνειδητοποιημένος και απόλυτα βέβαιος για την απόφασή του.
Δωρεά μοσχεύματος για δεύτερη φορά
Είναι εξαιρετικά απίθανο να σου ζητηθεί να δώσεις μόσχευμα για παραπάνω από έναν ασθενή. Μπορεί όμως για τον ίδιο ασθενή να σου ζητηθεί να δώσεις μόσχευμα για δεύτερη φορά αν δεν πετύχει η πρώτη μεταμόσχευση ή παράγωγα αίματος, συνήθως λεμφοκύτταρα, στην περίπτωση αυτή με απλή αιμοληψία.
Η δωρεά αιμοποιητικών κυττάρων/μυελού των οστών δεν επηρεάζει την ικανότητα σου να δώσεις ξανά μόσχευμα για κάποιο συγγενή σου στο μέλλον αν χρειαστεί.
Λίγες πληροφορίες για τη μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων/μυελού των οστών
Η αλλογενής μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων ή μυελού των οστών, όπως συνηθιζόταν να λέγεται παλιότερα, αποτελεί μία καθιερωμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση αρκετών σοβαρών αιματολογικών, νεοπλασματικών και γενετικών νοσημάτων. Στόχος της είναι η αντικατάσταση του παθολογικού μυελού των οστών με υγιή κύτταρα, τα οποία λαμβάνονται από ένα συγγενή ή μη συγγενή εθελοντή δότη και δημιουργούν στο λήπτη ένα νέο, υγιές αιμοποιητικό σύστημα.
Τα μοσχεύματα που χρησιμοποιούμε προέρχονται από το μυελό των οστών, το περιφερικό αίμα ή το αίμα του ομφαλίου λώρου. Ο μυελός των οστών είναι ο ρευστός ιστός που βρίσκεται μέσα στα οστά του σώματος. Στο μυελό των οστών αλλά και στις άλλες μορφές μοσχευμάτων υπάρχουν μητρικά κύτταρα που ονομάζονται αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα και δίνουν γένεση σε όλα τα κύτταρα του αίματος (ερυθρά, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια).
Πρέπει να τονίσουμε ότι ο μυελός των οστών δεν έχει σχέση με το νωτιαίο μυελό. Ο νωτιαίος μυελός βρίσκεται μέσα στη σπονδυλική στήλη και αποτελεί μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος που συσχετίζεται με νευρικές λειτουργίες και όχι με αιμοποίηση. Με την αιμοποίηση έχει σχέση ο μυελός των οστών κι αυτόν χρειαζόμαστε σε κάθε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων/μυελού των οστών.
Η μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων αποτελεί κυριολεκτικά «θεραπεία σωτηρίας» για ασθένειες οι οποίες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με άλλο τρόπο. Τέτοιες είναι διάφοροι τύποι λευχαιμιών, μυελοδυσπλαστικών συνδρόμων, λεμφωμάτων, η απλαστική αναιμία, κληρονομικές ανοσοανεπάρκειες, μεταβολικά νοσήματα, μεσογειακή αναιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία κ.α.
Προϋπόθεση για να πραγματοποιηθεί η μεταμόσχευση είναι η ύπαρξη κατάλληλου συμβατού δότη, δηλαδή ενός ατόμου με ομοιότητα ως προς τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας (HLA). Τα αντιγόνα αυτά είναι μόρια που εκφράζονται πάνω στα κύτταρα, είναι κληρονομικά και αποτελούν την ιστική ταυτότητα του κάθε ατόμου.
Επειδή τα HLA αντιγόνα έχουν μεγάλη ποικιλομορφία η ανεύρεση δύο ατόμων με απόλυτη συμβατότητα είναι δύσκολη. Για το λόγο αυτό απαιτείται η ύπαρξη μεγάλου αριθμού εθελοντών δοτών.